حق بیمه تامین اجتماعی چیست؟
هر بیمه مزایایی دارد و شرکتهای بیمهگر برای ارائهی خدماتی که در مواقع خاص در اختیار بیمهشدگان قرار میدهند، درصدی از حقوق ماهانهی آنها را بر میدارند.
میزان مبلغی که سازمان تامین اجتماعی از حقوق هر فرد کسر میکند حق بیمه تامین اجتماعی نام دارد.
همهی ما زمانی که قرار است در جایی استخدام شویم، یکی از اصلیترین موضوعاتی که دربارهی آن بحث میکنیم، حق بیمه است. اما حق بیمه تامین اجتماعی که بسیاری از کارفرما ها و کارگزار ها از آن صحبت میکنند بر چه اساسی پرداخت میشود؟ وکیل بیمه تامین اجتماعی کیست و چه نقشی در میان کارفرما و کارگزار برعهده دارد؟ ما در موسسه حقوقی عدل تلاش کردهایم تا به طور کامل به این سوالات پاسخ دهیم
پرداخت بیمه، وظیفه کارفرماست
بر اساس مصوبات مجلس شورای اسلامی و ماده ۲ مصوبه سازمان تامین اجتماعی کشور حق بیمهی هر پرسنلی که زیر نظر یک کارفرما فعالیت میکند معادل ۳۰ درصد حقوق ماهانهی اوست. بر همین اساس ۲۳ درصد از این مبلغ باید توسط کارفرما تامین شود و ۷ درصد باقیمانده از حقوق کارگزار کسر میشود. درصورتی که کارفرما نسبت به پرداخت حق بیمه اقدام نکند، شخص استخدام شده میتواند از طریق وکیل بیمه تامین اجتماعی خود به مراجع ذیربط شکایت کند.
حق بیمه شامل چه مواردی است؟
تمام کارکنان حقوق بگیر در شرکتهای خصوصی و دولتی در فیش حقوقی خود ردیفهایی دارند که جزییات پرداخت حقوق در آن آورده شده است. جزییاتی مثل پایه حقوق، دستمزد، مزد، حق حضور در جلسه و … که در مقابل هر یک مبلغی درج شده است و که جمع آنها کل حقوق فرد را مشخص میکند. مطابق میزان حقوق دریافتی کارفرما و کارگزار وظیفه دارند بخشی از حقوق را با همکاری هم به شرکت بیمهگر پرداخت کنند.
حق بیمه در چه مواردی دریافت نمیشود؟
در فیشهای حقوقی علاوه بر مواردی مثل حقوق پایه و دستمزد گاهی ردیفهایی مثل عیدی، حق ماموریت و پاداش هم درج شده است. این موارد که لیست کامل آنها در ذیل همین قسمت آورده میشود، مشمول پرداخت حق بیمه نمیشوند و شرکتهای بیمهگر نمیتوانند آنها را در لیست حق بیمه فرد قرار دهند.
مواردی که مشمول حق بیمه هستند | مواردی که مشمول حق بیمه نیستند |
حقوق | عیدی |
دستمزد | حق ماموریت |
مزایای مستمر شغلی | بازخرید و مرخصی |
حق الزحمه | هزینههای عائلهمندی |
دریافتی افراد کارآموز | حقالتضمین |
کمک هزینه منزل | خسارت اخراج از کار |
حقوق افراد روزمزد | پاداش یا پورسانت |
داشتن حق بیمه تامین اجتماعی چه مزایایی دارد؟
فرآیند بیمه شدن یک فرآیند دوطرفه است و بیمهگر و بیمهگزار هر دو نسبت به یکدیگر تعهداتی دارند. بیمهگزار متعهد میشود حق بیمهی خود را منظم پرداخت کند و در مقابل بیمهگر هم متعهد میشود هنگام حوادثی مثل بیکاری ناگهانی، بیماری، زایمان و … در تامین هزینههای درمانی بیمهگزار شریک شود. درواقع حق بیمه تامین اجتماعی مثل یک سرمایهگذاری است؛ افراد در مواقع غیربحرانی هزینههایی را برای پشتیبانی از خود در مقابل حوادث بحرانی نزد بیمهگر به امانت میگذارند.
تعهدات کوتاه مدت | تعهدات بلند مدت |
مقرری بیمه بیکاری | تعهدات مستمری بازنشستگی |
کمک هزینه ازدواج | تعهدات مستمری از کار افتادگی جزیی |
هزینه کفن و دفن | تعهدات مستمری از کار افتادگی کلی |
حمایتهای درمانی | تعهدات مستمری بازماندگان |
تعهدات غرامت دوران زایمان | تعهدات کمک هزینه عائلهمندی |
تعهدات غرامت نقص عضو | تعهدات کمک هزینه اولاد |
تعهد تامین هزینه اقامت بیمار | تعهدات عیدی |
حق بیمه چگونه محاسبه میشود؟
حق بیمه یک مبلغ ثابت نیست و نرخ مشخصی ندارد. این جمله بدان معناست که حق بیمهی هر فرد متناسب با حقوق و دستمزد او متغیر است و نمیتوان به حق بیمه مثل یک کالای مصرفی قابل خرید نگاه کرد.
حق بیمه ۳۰ درصد از کل حقوق فرد است و همانطور که گفتیم پرداخت ۲۳ درصد آن برعهده کارفرما و پرداخت ۷ درصد برعهدهی کارگزار است.
حداقل حقوق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هر ساله تغییر میکند اما با توجه به کف حقوق وزارت کار میتوان کف پرداخت حق بیمه را هم محاسبه کرد. بهطور مثال اگر کف حقوق وزارت کار را یک میلیون تومان در نظر بگیریم سهم کارفرما ۲۳۰ هزار تومان و سهم کارگزار ۷۰ هزار تومان است.
برای محاسبهی حق کارفرما کافیست مبلغ کل حقوق را در عدد 23/0 و برای محاسبهی حق کارگزار باید مبلغ حقوق را در عدد 07/0 ضرب کنید.
وکیل بیمه تامین اجتماعی
به وجود آمدن اختلافات بین بیمهگر و بیمه شده امری رایج است و در موارد متعددی ممکن است این مشکلات به وجود بیایند. به همین خاطر در نظام حقوقی ایران وجود وکیل بیمه تامین اجتماعی در نظر گرفته شده است تا در چنین مواردی راحتتر بتوان مشکلات به وجود آمده را حل و فصل کرد.
معمولا زمانی که فرد بیمه شده نسبت به تعهدات بیمهگر یا سازمان تامین اجتماعی اعتراض داشته باشد، اعتراض او ابتدا در هیات بدوی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی بررسی خواهد شد. زمانی که رای هیات بدوی وزارت کار صادر شود بیمه شده و وکیل تامین اجتماعی او میتوانند از روز صدور حکم تا 15 روز بعد اعتراض خود را به هیات حل اختلاف تحویل دهند. پس از این مرحله هم اگر رای هیات حل اختلاف مورد قبول بیمه شده و وکیل بیمه تامین اجتماعی او نباشد، آنها میتوانند اعتراض خود را به دیوان عدالت اداری تقدیم کنند.